Ευεργετική η… γλιστρίδα!

Η γλιστρίδα είναι πραγματικά ένα… ευεργετικό ζιζάνιο. Παλιότερα χρησιμοποιούνταν πολύ συχνά στη διατροφή των Κρητικών και προσωπικά τη χρησιμοποιώ πάρα πολύ στα γεύματα που παραθέτουμε στο πλαίσιο διεθνών συνεδρίων”.

Ο Γιάννης Αποστολάκης του Δικτύου Κρητικής Γαστρονομίας και σεφ στο ΜΑΙΧ χρησιμοποιεί κατά κόρον το φυσικό αυτό προϊόν σε φαγητά και σαλάτες, καθώς μέσα στους στόχους του Δικτύου είναι η ανάδειξη της Κρητικής διατροφής και η αξιοποίηση των τοπικών προϊόντων. Ένα από αυτά είναι και η γλιστρίδα, η οποία πέρα από την ιδιαίτερη γεύση της είναι και πολύ ωφέλιμη καθώς έχει θεραπευτικές δράσεις.

“Πάει αρκετός κόσμος στον γιατρό και του λέει ότι έχει έλλειψη από ωμέγα-3 λιπαρά οξέα και του συστήνει να φάει σολομό  Μα γιατί να φας σολομό που κοστίζει πάρα πολύ και έρχεται από πολύ μακριά και να μην προτιμήσεις γλιστρίδα που μπορείς να την έχεις στον κήπο σου, στη γλάστρα σου” αναρωτιέται ο κ. Αποστολάκης.

Ο σεφ χρησιμοποιεί το φυτό εδώ και 20 χρόνια τόσο ως σαλάτα, αλλά και σε φαγητά με δικές του συνταγές. “Σερβίρω στα συνέδρια που κάνουμε μια σαλάτα με γιαούρτι, βασιλικό, δυόσμο, λεμόνι και γλιστρίδα  Έχω ακούσει μόνο θετικά σχόλια, καθώς ο κόσμος εντυπωσιάζεται από το πόσο γευστικό είναι ένα τόσο κοινό φυτό όπως η γλιστρίδα  Γενικά, η γλιστρίδα είναι ένα παραμελημένο προϊόν του τόπου μας, με ιδιαίτερη διατροφική αξία, ιδιαιτέρως η βιολογική, που οι πρόγονοί μας την είχαν σε μεγάλη εκτίμηση και σήμερα δυσκολεύεται κάποιος να τη συναντήσει όχι μόνο στην αγορά, αλλά και πολύ περισσότερο στα εστιατόρια”.

Αναφορικά με τη γεύση του προϊόντος αυτού ο κ. Αποστολάκης σημειώνει πως “έχει μια τραγανότητα που μας αφήνει ευχάριστες μνήμες στον ουρανίσκο καθώς σκάει στο στόμα μας και οι χυμοί της πλημμυρίζουν τους γευστικούς κάλυκες, δίνοντάς μας μια αίσθηση ευφορίας. Για όλους αυτούς τους λόγους, καλό θα ήταν να υπάρχει πλουσιοπάροχα σε όλες τις σαλάτες, η γλιστρίδα σαν βάση της Κρητικής σαλάτας με τη συνοδεία παξιμαδιού και μυζήθρας ή σε συνδυασμό με ντόπιο γιαούρτι και δυόσμο ή βασιλικό ή ακόμη και να μαγειρευτεί με χόντρο, ομελέτα, χοχλιούς και πολλά άλλα”.

ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΙ ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Όπως υπογραμμίζει ο γεωπόνος της Διεύθυνσης Αγροτικής Ανάπτυξης Χανίων κ. Παντελής Βογιατζάκης “η χρήση της γλιστρίδας ως θεραπευτικό φυτό στην Ευρώπη, το Ιράν και την Ινδία, έχει ιστορία τουλάχιστον 2.000 ετών και πιθανότατα καταναλωνόταν ως λαχανικό πολλά χρόνια πριν. Στην αρχαία Ρώμη η γλιστρίδα χρησιμοποιείτο για θεραπεία των πονοκεφάλων και της δυσεντερίας, των σκωλίκων των εντέρων και των δαγκωμάτων από σαύρες. Βέβαια τότε δεν γνώριζαν ότι είναι πλούσιο σε ω3 λιπαρά οξέα και σε αντιοξειδωτικά απαραίτητα για την υγειά. Η γλιστρίδα θεωρείτο από παλαιά σαν πολύτιμο φυτό για τη θεραπεία των προβλημάτων του ουροποιητικού και του πεπτικού συστήματος. Ανοίγει την όρεξη και έχει επουλωτικές ιδιότητες. Η διουρητική δράση της χρησιμεύει σαν ανακούφιση των ασθενειών της ουροδόχου κύστης, για παράδειγμα στη δυσκολία κατά την ούρηση. Οι γλυχρασματογενείς ιδιότητες του φυτού το καθιστούν επίσης καταπραϋντικό γιατρικό για τα γαστρεντερικά προβλήματα όπως η δυσεντερία και η διάρροια. Παλαιά στην Κρήτη καταναλώνετο ωμή με ξίδι και ήταν δροσιστική και δημοφιλής. Απαλλάσσει το συκώτι από υπεραιμία γι’ αυτό λέγανε « γλιστρίδα και νερό συκώτι δροσερό». Επίσης, παλαιά στην Κρήτη τη συνιστούσαν στους πάσχοντες από αιμορροΐδες. Κοπανισμένη επιτίθεται σε εγκαύματα. Για κάποιον που είναι αθυρόστομος και φλύαρος οι Κρητικοί λένε « Γλιστρίδα ’φαγες και γλυστρά το στόμα σου;». Ως γνωστό η βιταμίνη Ε και τα ωμέγα-3 λιπαρά οξέα προστατεύουν πιθανώς από τον καρκίνο, τις καρδιοπάθειες και τις φλεγμονώδεις παθήσεις”.

Η ΠΑΡΑΓΩΓΗ
Παραγωγή γλιστρίδας είναι δύσκολο να γίνει αφού βρίσκεται… παντού. Ωστόσο όταν είναι προϊόν βιολογικής γεωργίας τότε η γευστική και η θεραπευτική της αξία γίνεται μεγαλύτερη. Ο βιοκαλλιεργητής κ. Νίκος Παγιαυλάς όταν ξεριζώνει τη γλιστρίδα από τις καλλιέργειες του δεν την πετάει. Την κάνει ματσάκια και την πουλάει. “Η γλιστρίδα είναι από τα ήπια μορφής ζιζάνια. Στους κήπους που βγαίνει συνήθως ξεπατώνεται και πετιέται. Όμως σιγά - σιγά επανέρχεται στις διατροφικές μας συνήθειες και επαναχρησιμοποιείται  Ο κόσμος το μαθαίνει και αρχίζουν να το χρησιμοποιούν αρκετές ταβέρνες σε χωριάτικες και κρητικές σαλάτες αντί για σταμναγκάθι. Το γνήσιο σταμναγκάθι βγαίνει για 2-3 μήνες, τον υπόλοιπο χρόνο είναι καλλιεργήσιμο, ενώ η γλιστρίδα ειδικά όταν είναι βιολογική είναι πραγματικά φυσική. Είχα κάνει μια αναφορά στο φυτό αυτό σε ραδιοφωνική εκπομπή και με εξέπληξε το ενδιαφέρον του κόσμου ειδικά στα χωριά, όπου παλιά τη χρησιμοποιούσαν αντί για λεμόνια” εξηγεί ο κ. Παγιαυλάς.

ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ
Σύμφωνα με τη διδάκτορα Ιατρικής και πρόεδρο της Συντονιστικής Επιτροπής Διατροφής του Εθνικού Ινστιτούτου Υγείας των ΗΠΑ κας Άρτεμης Σιμοπούλου η μεγάλη περιεκτικότητα σε ωμέγα 3-λιπαρά οξέα, κάνει τη γλυστρίδα ιδιαίτερα ωφέλιμη για τον ανθρώπινο οργανισμό. Όπως επισημαίνει η κα Σιμοπούλου στα γραπτά της “οι παραδοσιακές κοινωνίες τη χρησιμοποιούσαν για να θεραπεύουν πολλά από τα προβλήματα υγείας που σήμερα καταπολεμούνται από τα λιπαρά οξέα ωμέγα-3 και στα οποία συμπεριλαμβάνονται οι φλεγμονές, τα προβλήματα στην καρδιά, οι στομαχικές διαταραχές, ο πόνος και ο πυρετός. Παραδείγματος χάρη, ο Θεόφραστος (372-287 π.Χ.), ο πατέρας της βοτανικής, συστήνει τη γλιστρίδα ως φάρμακο για την καρδιακή ανεπάρκεια, το σκορβούτο, τον πονόλαιμο, τον πόνο στα αφτιά, το οίδημα στις αρθρώσεις και την ξηροδερμία… Η γλιστρίδα είναι γεμάτη από ωμέγα-3 λιπαρά οξέα. Εκατό γραμμάριά της περιέχουν 400 χιλιοστόγραμμα ωμέγα-3, του φυτικού λιπαρού οξέος που συναντάται στο φυτικό βασίλειο και ονομάζεται άλφα-λινολενικό ή LΝΑ - διαθέτουν δηλαδή δεκαπέντε φορές περισσότερα ωμέγα-3 από ό,τι τα περισσότερα μαρούλια που κυκλοφορούν στο εμπόριο. Και επιπλέον είναι ιδιαίτερα πλούσια σε αντιοξειδωτικά. Μια μερίδα γλιστρίδας καλύπτει τις ημερήσιες ανάγκες του οργανισμού σε βιταμίνη Ε και παρέχει σημαντικές ποσότητες βιταμίνης Ο, Β-καροτένιου και γλουταθειόνης. Συνειδητοποίησα ακόμα ότι οι ανακαλύψεις μου με οδηγούσαν στο συμπέρασμα πως τόσο η γλιστρίδα όσο και άλλα παρόμοια άγρια φυτά θα πρέπει να συνεισέφεραν ένα σημαντικό ποσοστό LΝΑ και αντιο-ξειδωτικών στο διαιτολόγιο των πρώτων ανθρώπων”.

ΧΟΧΛΙΟΙ ΜΕ ΓΛΙΣΤΡΙΔΑ ΚΑΙ ΧΟΝΤΡΟ

Υλικά: Χοχλιούς (σαλιγκάρια) περίπου 500 γρ., γλιστρίδα 1 μάτσο, χόντρο 150 γρ., ντομάτες ώριμες 3 τεμ., δάφνη 2 φυλ., κρεμμύδια 2 τεμ., κρασί κόκκινο 150 ml, ελαιόλαδο 50ml, αλάτι, πιπέρι.

Εκτέλεση: Πλένουμε και ζεματίζουμε τους χοχλιούς, τσιγαρίζουμε το κρεμμύδι, προσθέτουμε τους χοχλιούς. Σβήνουμε με το κρασί αφού εξατμιστεί το οινόπνευμα προσθέτουμε της ντομάτες που έχουμε περάσει από τον τρίφτη και μετά τη δάφνη, το αλάτι, το πιπέρι, τη γλιστρίδα χονδροκομμένη, λίγο νερό. 10 λεπτά πριν το τέλος προσθέτουμε τον χόντρο.

(Συνταγή Γ. Αποστολάκη)

Γιώργος Κώνστας