Χόρτα, δωρεάν πηγή υγείας και ευεξίας

Ιστορικές γαστρονομικές αναφορές υπάρχουν στα έργα του Ομήρου στην Ιλιάδα και στη Οδύσσεια. Στους Δειπνοσοφιστές του Αθήναιου περιγράφονται γλαφυρά οι γαστρονομικές απολαύσεις των χόρτων και λαχανικών που χάριζαν υγεία και ευεξία. Οι γιατροί του αρχαίου κόσμου σύστηναν ανεπιφύλακτα την κατανάλωση τους σαν βασική προϋπόθεση για καλή υγεία.

Κατά καιρούς, έχουν ασχοληθεί πολλοί περιηγητές που επισκεφτήκαν την Κρήτη και όλες οι αναφορές τους ήταν ότι υπήρχε μεγάλη κατανάλωση χόρτων. Στο νησί μας, υπάρχει η μεγαλύτερη ποικιλία άγριων βρώσιμων χόρτων από οπουδήποτε αλλού στην Ελλάδα και στη μεσόγειο.

Στις αρχές του φθινοπώρου με τις πρώτες βροχές, εμφανίζονται δειλά δειλά τα πρώτα ραδίκια που υπάρχουν σε αρκετές ποικιλίες και είναι πικρά. Αυτά τα είδη, ενδεικτικά μπορούμε να τα κάνουμε βραστά, συνοδεύοντας κρέας ή ψαρί ή το ιδανικότερο είναι σερβιριζόμενα σαν  ζεστή σαλάτα με λίγες ελιές, παξιμάδι και μπόλικο έξτρα παρθένο ελαιόλαδο. Να πιούμε το νερό που έχουν βράσει τα χόρτα με λίγο λεμόνι, να μαγειρέψουμε τα χόρτα με κρέας ή μανιτάρια αυγολέμονο.

Αργότερα, που οι βροχές είναι περισσότερες, αναπτύσσονται τα τσιγαριστά χόρτα που είναι λουσμένα σε μια πανδαισία αρωμάτων. Αυτή την περίοδο αναπτύσσονται και οι ασκρόλυμποι που χαρακτηρίζονται από τους παλαιότερους  σαν αφροδισιακοί. Με τα τσιγαριστά χόρτα, σε μεγάλη ποικιλία  μπορούμε να κάνουμε υπέροχες πίτες, καθώς και τα φημισμένα χορτοκαλίτσουνα, να τα μαγειρέψουμε με κρέας ή ψαρί, με μανιτάρια, με λιαστές ντομάτες  ή σκέτα.
Επίσης, για να κάνουμε σαλάτα διαλέγουμε τα πιο τρυφερά τμήματα των φυτών και από όσο το δυνατόν μεγαλύτερη ποικιλία, τα ψιλοκόβουμε και προσθέσουμε έξτρα παρθένο ελαιόλαδο, λεμόνι και ανθό του αλατιού. Η πανδαισία των αρωμάτων λούζει των ουρανίσκο και μας προκαλεί έναν ανεπανάληπτο γαστρονομικό οίστρο. Τους ασκρόλυμπους μπορούμε να τους μαγειρέψαμε σαν βραστή σαλάτα ή κοκκινιστούς με κρέας ή μανιτάρια ή με όσπρια, αλλά και τις ρίζες τους να τις κάναμε τηγανητούς.

Με την πάροδο του χειμώνα και στην αρχή της άνοιξης, εμφανίζονται τα βλαστάκια των χόρτων που είναι ιδανικά για ομελέτες ή χόρτο μπιφτεκιών ή να χρησιμοποιήσουμε τα άνθη των χόρτων στις σαλάτες καθώς μας προκαλούν τα χρώματα και τα αρώματα μια γευστική πανδαισία. Ιδιαίτερη προσοχή χρειάζεται να μην μαζεύουμε χόρτα από τις άκρες δρόμων και να πλένονται καλά.

Σύμφωνα με την καθηγήτρια της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστήμιου Αθηνών, κ. Αντωνία Τριχοπούλου, η σύνθεση της παραδοσιακής διατροφής περιλαμβάνει τροφές με αντιοξειδωτικές ιδιότητες και άλλα συστατικά που προστατεύουν την καρδιά, όπως μειωμένα κορεσμένα λίπη και εκτεταμένη χρήση ακόρεστων λιπαρών που προέρχονται κυρίως από το ελαιόλαδο. Βασίζεται επίσης στην υψηλή κατανάλωση λαχανικών και άγριων χόρτων τα οποία αποτελούν πλούσια πηγή φλαβονοειδών, μεταλλικών στοιχείων, βιταμινών και αντιοξειδωτικών που έχουν ευεργετικετική επίπτωση στην υγεία.

Ενδεικτικό της ισορροπίας που υπάρχει στη διατροφή είναι το γεγονός ότι η εκτιμώμενη ποσότητα φλαβονοειδών που προσλαμβάνει ο οργανισμός από την παραδοσιακή διατροφή είναι διπλάσια σε σύγκριση με τους μεσογειακούς πληθυσμούς.